‘We willen het nieuwe ziekenhuis verweven met het omringende landschapspark’

Wie vorig jaar een van de presentaties van het schetsontwerp in ons ziekenhuis bijwoonde of in oktober naar de Bulkenaar kwam voor een kennismaking met het voorlopig ontwerp, is wellicht opgevallen dat een Vlaming tot onze ontwerppartners hoort. Jan Van Minnebruggen woont in Kalmthout en mag namens ontwerpbureau BoschSlabbers als ontwerper op een totale oppervlakte van pakweg 12 hectare een natuurlijke verbinding maken tussen het nieuwe ziekenhuis en het nog aan te leggen landschapspark De Bulkenaar.

Als je opgroeit nabij de groene rijkdom van de Kalmthoutse Heide en het Arboretum, kies je misschien al sneller voor een vak als landschapsarchitect?
“Dat maakt deel uit van een totaalpakket, zeker? Als kind mocht ik mijn grootvader helpen in de moestuin en als student verdiende ik een centje bij in kwekerijen en de tuinaanleg. Ik gedij inderdaad goed in het groen, ik heb een groen hart. Ik koos dan ook graag voor de opleiding Landschapsarchitectuur in Vilvoorde, nabij Brussel. Tijdens mijn stage kwam ik hier in Nederland bij de landschapsarchitecten van BoschSlabbers terecht en sindsdien ben ik niet meer weggegaan bij dit team. Toen we in 2022 het ontwerp voor het Bravis ziekenhuis mochten maken, wilde ik die kans absoluut niet laten schieten. Het is een schitterende opdracht door de context van het landschapspark, en dat nog eens in een streek die ik als grenslander zo goed ken. Het is voor mij een eer om dit te doen, zo krijg je geen tien opdrachten per jaar.”

Wat is voor jou de belangrijkste uitdaging voor dit ontwerp?
“De kern is voor mij om een fraaie, groene en natuurlijke omgeving te creëren waarin een goed functionerend ziekenhuis landt in de omgeving. Een omgeving die aangenaam is om te beleven, te ontdekken. Bij dat functioneren kun je bijvoorbeeld denken aan een goede en logische toegankelijkheid voor de verschillende mobiliteitsstromen en de parkeermogelijkheden voor bezoekers en medewerkers. Die natuurlijke omgeving wil ik dan weer tot uiting brengen met doorlopende groenstructuren die zelfs tot in het ziekenhuis terugkomen. In mijn tekeningen vind je geen landschapsgrenzen. Thuis zetten mensen graag een heg of schutting om een grens zichtbaar te maken, maar in dit ontwerp zijn het voor mij zuiver juridische lijnen die niet zichtbaar mogen zijn. Door nu deel uit te maken van het ontwerpproces, voorkomen we dat we een soort tuin krijgen die achteraf is aangelegd.”
 

Uitzicht op de natuur, veel daglicht en natuurlijk de groene omgeving zelf hebben een positieve impact op patiënten.

Bij de natuur die je tot in het ziekenhuis laat komen, spreek je over ‘healing environment’. Wat versta je daaronder?
“Je probeert als ontwerper dan eigenlijk een zo aangenaam mogelijke wereld te creëren voor mensen met wie het wat minder gaat. Uitzicht op de natuur, veel daglicht en natuurlijk de groene omgeving zelf hebben een positieve impact op patiënten. En uiteraard is deze aanwezigheid ook een meerwaarde voor alle medewerkers. In het ontwerp zie je healing environment onder meer terug in een prettige aankomstroute in een groene omgeving, het uitzicht op het landschapspark dat patiënten hebben en het park dat vrijwel doorstroomt tot in het hart van het ziekenhuis. Met de verbinding met het landschapspark willen we mensen ook aanmoedigen om meer te bewegen. Zo zijn er straks wandelroutes die in elkaar vervloeien, het tuinterras van het restaurant nodigt uit om het park in te gaan en we willen buiten ook een ruimte inrichten voor bijvoorbeeld revalidatie.”

Hoe ben je tot al deze ideeën en jouw visie voor deze opdracht gekomen?
“In die 25 jaar praktijkervaring neem je natuurlijk onderhuids een hoop bagage mee. Een concreet, inspirerend voorbeeld hebben we tijdens een uitstap met BoschSlabbers in het Zwitserse Basel gezien. Daar bezochten we Rehab Basel, een revalidatie-oord dat prachtig is geïntegreerd in een buitenomgeving. De symbiose tussen het gebouw en de natuur spreekt daar enorm tot de verbeelding. Het maaiveld is er tot de entree toe groen en het uitzicht vanuit het gebouw steeds fenomenaal. Vanuit maatschappelijk oogpunt kunnen wij niet met vergelijkbare budgetten werken, maar de principes blijven wel overeind. De verwevenheid van landschap en gebouw proberen wij ook zeker te realiseren in ons ontwerp.”

Tot slot, we gaan nu in de eerste helft van 2024 richting het definitieve ontwerp. Wat wil je daarin of daarvoor nog verwezenlijken?
“De grote lijnen zijn uitgezet, we willen vooral de ambities en kwaliteiten continueren bij uitdagingen die we mogelijk nog in het verdere proces tegenkomen. Voor een goed functionerend geheel en een fraaie omgeving, wat ik eerder benoemde, zouden we het liefst op alle facetten een tien scoren. In de praktijk lukt dat helaas nooit. We blijven daarentegen wel hard werken om een zo goed mogelijk evenwicht te vinden binnen alle mogelijkheden. Het handhaven en borgen van onze ambities staat dus voorop om het ziekenhuis uiteindelijk op een natuurlijke manier te verweven in het landschapspark.”

Via het submenu Het nieuwe Bravis vindt u het laatste nieuws over de bouw van ons nieuwe ziekenhuis en kan u zich aanmelden voor de nieuwsbrief over de nieuwbouw.