"Ze zien mij echt als senga"

Waar de gemiddelde Nederlandse student de zon en feestjes opzoekt, werd Vera al jong aangetrokken tot vrijwilligerswerk. “In 2013 werkte ik al eens als vrijwilliger in Tanzania en dat beviel ontzettend goed”, vertelt ze. “Toen ik in 2015 afstudeerde als kinderverpleegkundige, wilde ik daarom graag voor een paar maanden naar het buitenland om te werken en te reizen. Samen met mijn nichtje, die net afgestudeerd was aan de pabo, kwam ik stichting Kinderhulp Afrika tegen: een stichting die zich inzet voor de toekomst van weeskinderen in Oeganda. Omdat zij onderwijs én medische hulp bieden, was de keuze voor Oeganda snel gemaakt.”

Roeping gevonden in Oeganda

Het bleek een goede keuze. Vera reist sinds 2015, op twee jaar na door het coronavirus, af naar Oeganda, waar ze met name ondersteuning biedt in de kliniek. “Je kunt een kliniek in Afrika niet vergelijken met ons ziekenhuis”, vertelt ze lachend. “Kinderen worden in Oeganda bijvoorbeeld maar heel af en toe opgenomen. Over het algemeen krijgen ze antibiotica of een infuus en worden ze daarna naar huis gestuurd. De volgende dag moeten ze dan terugkomen voor een nieuwe dosis en dat gebeurt soms wel een week lang”, licht Vera toe. “Dat kunnen wij ons in Nederland haast niet voorstellen. Hetzelfde geldt voor bevallingen. Vrouwen worden geacht om zelf handschoenen mee te nemen en een zeiltje waar ze op kunnen liggen tijdens de bevalling, omdat de kliniek die niet standaard aanbiedt. Alleen tegen betaling kunnen vrouwen daar deze materialen krijgen. Ik probeer daarom ieder jaar zoveel mogelijk medische hulpmiddelen mee te nemen. Stuwbanden bijvoorbeeld, of verbandmateriaal dat hier in het ziekenhuis niet meer gebruikt mag worden. Maar ook rompertjes of speelgoed. Drie jaar geleden kreeg ik van collega’s strandballen mee uit het zomerpakket wat we toen van Bravis kregen. Daar zijn ze in Oeganda uren zoet mee.”

Een blijvende ervaring

Juist die verschillen maken haar tijd in Oeganda zo bijzonder, vertelt Vera. “Vooral het begeleiden van bevallingen vind ik indrukwekkend. Vrouwen bevallen in Oeganda in hun eentje, zonder dat de partner erbij is. Alleen bij hoge uitzondering mag er iemand bij zijn. Ik ben eens bij een bevalling geweest waarbij de moeder en zus aanwezig waren. Uit dankbaarheid begonnen zij allebei luid te zingen toen de baby geboren werd. Hoewel mijn uniform van de warmte aan mijn rug plakte, had ik over mijn hele lichaam kippenvel op dat moment”, vertelt Vera. Daartegenover staan ook minder mooie momenten. “Vorig jaar heb ik voor het eerst een stilgeboorte meegemaakt. De moeder wist niet dat het kindje al in haar buik overleden was. Controles tijdens de zwangerschap vinden daar niet of nauwelijks plaats. Toen na de geboorte bleek dat het kindje niet meer leefde, werd de moeder weggestuurd zonder van iets te weten. Uiteindelijk hebben we haar, met toestemming van de verloskundige, afscheid laten nemen. Maar dat was absoluut niet gebruikelijk.”

Vaccineren onder een boom

Naast het begeleiden van bevallingen, helpt Vera bij het zetten van vaccinaties. “Op dinsdagochtend vaccineren we altijd baby’s en kinderen”, vertelt Vera. “En op vrijdag is het outreach. Dat betekent dat we alle spullen, waaronder vaccinaties en hiv-testen, meenemen en naar plekken reizen waar mensen geen toegang hebben tot medische zorg. Dan staan we bijvoorbeeld onder een boom bij een schooltje te vaccineren”, licht Vera toe. “Je kunt de kliniek eigenlijk het best vergelijken met een huisartsenpost. Bij complicaties of ernstige ziekte moeten patiënten vervoerd worden naar een ziekenhuis. De enige ambulance die de kliniek daarvoor had, raakte tijdens een rit naar het ziekenhuis betrokken bij een ernstig ongeluk. De wagen was daardoor total loss. Geld voor een nieuwe ambulance was er niet. Patiënten werden al die tijd met personenauto’s vervoerd. Dat leidde tot diverse ritten waarbij de patiënt te laat in het ziekenhuis aankwam, met alle gevolgen van dien. Daarom is er via de stichting geld ingezameld voor een nieuwe ambulance, die onlangs is aangekomen.”

Een bijzondere band

Het helpen in de kliniek is voor Vera inmiddels niet meer de enige reden om naar Oeganda af te reizen. “Veel kinderen in Oeganda hebben hun ouders verloren aan aids, malaria of andere ziektes”, vertelt Vera. “Daarom zoekt Kinderhulp Afrika sponsorouders in Nederland om kinderen financieel te ondersteunen. Sinds mijn eerste bezoek steun ik Esther, die bij haar tante inwoont omdat allebei haar ouders jong overleden zijn. Inmiddels voelen Esther en haar familie als mijn eigen familie. In november vorig jaar kwam er een baby’tje in de familie. Zij zien mij echt als Senga, wat tante betekent. De warmte waarmee ik ieder jaar onthaald wordt en de band die ik met hen heb, is heel bijzonder.”

Druppel op een gloeiende plaat

Dat ze niet in Oeganda wil wonen, staat voor Vera vast. “Daarvoor zijn de verschillen met Nederland te groot”, licht ze toe. “En je valt daar als buitenlander op. Ik heb mezelf nooit onveilig gevoeld, maar je bent je wel continu bewust van je omgeving. In de stad is mijn kettinkje een keer afgerukt, omdat ze dachten dat het van goud was. En in het openbaar vervoer wordt meer geld gerekend als je uit het buitenland komt. Maar ondanks dat, kijk ik het hele jaar uit naar de vier weken dat ik daar ben. Sterker nog, ik moet juist vaak wennen aan het gestructureerde leven in Nederland als ik terugkom”, merkt Vera lachend op. “Ook al is mijn hulp maar een druppel op een gloeiende plaat, ik kan toch een klein groepje mensen helpen. Voor hen kan ik écht iets betekenen. In Nederland vindt iedereen het normaal dat je naar de huisarts of naar het ziekenhuis kunt, maar dat is daar voor de meeste mensen helemaal niet vanzelfsprekend. Een bevalling kost € 75, terwijl het maandsalaris van een Oegandese verpleegkundige € 250 is. De impact van mijn werk is daardoor in Oeganda gevoelsmatig groter dan hier. Ik zou echt iedereen aanraden om vrijwilligerswerk in het buitenland een keer te proberen. De dankbaarheid die je daarvoor terugkrijgt is onbetaalbaar!”