Bijziendheid (Myopie)

Myopie of bijziendheid is een brekingsfout (refractiefout) van het oog waarbij de persoon voorwerpen ver weg niet scherp kan zien, maar dichtbij gelegen voorwerpen wel. Vandaar de naam bijziendheid. Myopie is een refractiefout in het optische systeem van het oog. Een te lang oog of een te sterke ooglens leidt ertoe dat de afbeelding scherp wordt geprojecteerd vóór het netvlies. Met behulp van een negatieve (min) lens kan dit verholpen worden.

Een myoop oog, zonder en met correctie

Myopie begint meestal in de leeftijd van zes tot twaalf jaar. In de tienerjaren neemt het geleidelijk toe naarmate het oog groeit en de ooglengte toeneemt. Het brandpunt van de lichtstralen zal dan steeds verder voor het netvlies komen te liggen. Bij de volwassen leeftijd van ongeveer 25 jaar, blijft de refractiefout meestal stabiel.

Dat myopie erfelijk is weten we eigenlijk al jaren. Welke genen hier precies verantwoordelijk voor zijn, wordt nu in wetenschappelijke studies onderzocht. De kans op myopie is hoger als een of beide ouders ook myopie hebben.

Naast erfelijkheid zijn er omgevingsfactoren bekend die de kans op myopie vergroten:

• Lang achter elkaar lezen (meer dan 20 minuten).
• Een leesafstand tussen ogen en tekst van minder dan 30 cm.

Er is ook een beschermingsfactor: buiten spelen. Kinderen die veel buiten zijn (meer dan twee uur per dag) hebben minder kans op toename van de myopie. Veel buiten spelen en sporten is dus raadzaam als uw kind in de risicogroep voor myopie zit.

Bij de meeste mensen gaat myopie gepaard met een te lang oog. Een gemiddeld oog zonder brilsterkte is 23 millimeter lang. Een bijziend oog is langer en de lengte kan wel tot meer dan 30 millimeter oplopen. Een ooglengte boven de 26 millimeter of een brilsterkte van -6 dioptrie of hoger noemen we hoge myopie. Vooral hoge myopie kan leiden tot verdunning van het netvlies. Tot het 40ste jaar merkt u daar niets van, na het 40ste jaar kunnen er echter problemen optreden:

• Slijtage plekken van de gele vlek van het netvlies.
• Een bloeding van het netvlies (myope maculadegeneratie).
• Loslaten van het netvlies.

Bij hoge myopie is er ook een grotere kans op cataract (staar) en glaucoom (verlies van zenuwvezels bij de oogzenuw). De risico’s op deze aandoeningen nemen fors toe met iedere toename van de brilsterkte boven de -6 dioptrie en zij kunnen tot ernstige en blijvende slechtziendheid leiden. Deze risico’s nemen niet af na refractiecorrectie door middel van laser of een implantlens.

De optische correctie van de myopie bestaat in de eerste plaats uit een bril. Bij oudere kinderen kan de oogarts ook contactlenzen voorschrijven. De snelheid van toename van de brilsterkte verschilt sterk per persoon, maar aanpassing van de bril of contactlenzen zal van tijd tot tijd nodig zijn om scherp te kunnen blijven zien.

Om de toenemende lengte van het oog te remmen, zijn er verschillende methoden. Er zijn behandelingen met medicijnen en behandelingen zonder medicijnen. Een van de eerste en de belangrijkste adviezen is leefstijladvies.

• Na 20 minuten dichtbij werk een pauze van vijf minuten inlassen.
• Zorgen dat de leesafstand meer dan 30 cm is.
• Twee uur per dag buiten zijn.

Uit veel wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat Atropine de meest effectieve druppel is om de toenemende myopie te remmen. Atropine is er in verschillende sterktes, van 0,01% tot 1%. Hoe hoger het percentage, hoe meer de groei wordt geremd. Echter ook hoe meer bijwerkingen. De Atropine druppel is met een recept van de oogarts verkrijgbaar bij uw eigen apotheek.

Wat zijn de bijwerkingen van Atropine?

Atropine is een stof die van nature voor komt in bepaalde plantensoorten (Atropa belladonna). Een van de werkingen van Atropine is pupilverwijding en ontspanning van de inwendige scherpstel(accommodatie)spieren van het oog. Hierdoor heeft u meer last van het licht en kunt u dichtbij met de bril op minder goed scherp stellen. Algemeen lichamelijke bijwerkingen komen minder dan 1% voor en kunnen bestaan uit rode ogen, koorts, huiduitslag, snelle hartslag, droge mond en gedragsstoornissen. Als een van deze bijwerkingen zich voordoet, moet u stoppen met de behandeling.

Is Atropine gevaarlijk?

Drink de Atropine druppels niet op. Bij een hoge dosis via de mond is Atropine giftig. In verschillende grote studies waarbij Atropine als oogdruppel langdurig werd gebruikt, werden geen ernstige gevolgen gezien. Ook werden in studies geen lichamelijke bijwerkingen waargenomen. Atropine is als oogdruppel voor behandeling van Myopie veilig. Strikte controle vindt plaats door de orthoptist en oogarts. Patiënten met een kans op overgevoeligheid voor Atropine mogen geen Atropine gebruiken.

De behandeling met Atropine

Na het vaststellen van toenemende myopie bij u of uw kind zal de orthoptist of de oogarts u mogelijk adviseren om te starten met Atropine oogdruppels. Eerst zal met oogdruppels de brilsterkte en de lengte van het oog bepaald worden. Afhankelijk van de leeftijd en mate van myopie start u met dagelijks beide ogen te druppelen voor het slapen gaan. Vanaf 0,25% Atropine worden de pupillen dermate groot dat het hierbij nodig is om een meekleurende bril aan te schaffen met een leesgedeelte. Deze wordt enkele weken na het starten van Atropine aangemeten. Atropine is pas na twee weken volledig uitgewerkt. Als u stopt met de behandeling zijn de pupillen daarom nog twee weken groter dan normaal. Scherp stellen is echter al een dag na het stoppen van de behandeling normaal. Om deze reden is het belangrijk om de behandeling niet een dag over te slaan. Hoe lang de behandeling met Atropine moet worden voortgezet, hangt af van de leeftijd en de brilsterkte. Per bezoek zal de orthoptist bepalen of de behandeling moet doorgaan of niet, of dat er een andere dosering of druppelfrequentie nodig is. De orthoptist of oogarts kan ook besluiten tot een behandeling van de myopie zonder medicijnen.

Multifocale of bifocale zachte contactlenzen hebben een remmend effect op de toenemende myopie. Omdat zij over het gehele netvlies een scherp beeld geven, is er voor het netvlies een minder sterke prikkel om te groeien. Ortho-K contactlenzen hebben een soortgelijk voordeel, maar heeft niet onze voorkeur vanwege een hoger risico op infectie.

Het effect van de behandeling zonder medicijnen is minder sterk dan een behandeling met Atropine.

Heeft u nog vragen? Stel ze gerust aan uw behandelend oogarts of orthoptist.

Bij dringende vragen kunt u contact opnemen met de polikliniek oogheelkunde, telefoonnummer 088 - 70 68 980.

Voor algemene informatie kunt ook de website van het Erasmus MC raadplegen: www.myopie.nl

Bron: Erasmus MC Rotterdam

04/21