De okselklieren

Indien er sprake is van een kwaadaardige tumor in de borst, is het van belang om te kijken of de kankercellen zich hebben beperkt tot het borstklierweefsel, of dat er uitbreiding heeft plaatsgevonden naar de okselklieren en mogelijk ook naar plaatsen elders in het lichaam (zogenaamde uitzaaiingen).
Met deze gegevens kan bepaald worden in welk stadium de ziekte zich bevindt en welke vervolgbehandeling er verder noodzakelijk is.

Schildwachtklier procedure

Bij de schildwachtklier procedure, ook wel poortwachtersklier genoemd, gaat men op zoek naar de eerste oksellymfeklier waarnaar de kankercellen zich mogelijk hebben uitgebreid.
Het principe van uitzaaien van de borstkanker is dat de kankercellen zich eerst verplaatsen naar de schildwachtklier en van daaruit verder kunnen uitbreiden naar de andere lymfeklieren in de oksel.
De schildwachtklier kan bij de meeste patiënten gevonden worden.

Als bij microscopisch onderzoek geen tumorcellen in de verwijderde lymfeklier worden aangetroffen is dit bij meer dan 95% van de cliënten correct. Bij een kleine groep cliënten (minder dan 5%) wordt de uitzaaiing gemist: de schildwachtklier is dan “schoon”, terwijl er in andere lymfeklieren in de oksel toch tumorcellen voorkomen. Wanneer deze na verloop van tijd toch tot ontwikkeling komen kan alsnog een volledig okselkliertoilet worden uitgevoerd, gevolgd door aanvullende behandelingen.

Opsporen van de schildwachtklier
Nadat u onder narcose bent gebracht wordt een injectie met indocyanine groen in de borst toegediend. Dit is een fluorescente stof die de eerste lymfklier laat oplichten.

Meerdere klieren verwijderen 
Helaas komt het voor dat de schildwachtklier niet op te sporen is. Indien er sprake is van een bewezen borstkanker, dan zal de chirurg ervoor kiezen om direct een aantal okselklieren te verwijderen om toch duidelijkheid te krijgen over de uitgebreidheid van de borstkanker.

Is er sprake van een voorstadium van borstkanker, dan kan het zijn dat de chirurg eerst het microscopisch onderzoek van het verwijderde weefsel uit de borst afwacht: wordt alleen een voorstadium van borstkanker aangetroffen, dan is verder onderzoek van de lymfeklieren niet noodzakelijk; een voorstadium kan in principe niet uitzaaien.

De lymfeklier(en) wordt verwijderd en gaat, samen met het verwijderde weefsel van de borst, voor microscopisch onderzoek naar de patholoog. Na de borstsparende operatie kan er een groene verkleuring te zien zijn van de huid van de borst. Dit kan een lange tijd nog zichtbaar zijn. Is er na microscopisch onderzoek toch sprake van een uitzaaiing van borstkanker in de schildwachtklier, dan zal er naar mate van de grootte van de uitzaaiing advies volgen voor een operatie waarbij alle okselklieren verwijderd worden of bestraling van de resterende okselklieren.

Volledig okselkliertoilet

Het aantal verwijderde klieren kan per persoon uiteenlopen van 10 tot 30. In principe worden alle okselklieren verwijderd.

Er wordt tegenwoordig steeds meer gekozen voor bestraling van de oksel in plaats van de oksel uitgebreid te opereren. De kans op het ontwikkelen van lymfoedeem is dan nog steeds aanwezig, maar wel kleiner.

Soms is er toch het advies om de okselklieren te verwijderen. Een volledig okselkliertoilet of okselklierdissectie houdt in dat alle okselklieren aan de aangedane zijde worden verwijderd.

Het verwijderen van de lymfeklieren kan aanleiding geven tot klachten, zoals:

  • gevoelsstoornis aan de binnenzijde van de bovenarm
  • bewegingsbeperking van de schouder
  • verhoogde gevoeligheid voor infecties aan de arm
  • een dikke arm (lymfoedeem)

De patholoog onderzoekt alle okselklieren op aanwezigheid van kankercellen. De uitslag van het onderzoek wordt na 7-10 dagen medegedeeld door uw behandelend specialist. Dan zal ook besproken worden of er nog aanvullende behandelingen moeten volgen.

Na ontslag krijgt u, een eenmalige afspraak bij de fysiotherapeut in het Bravis Ziekenhuis locatie Roosendaal. Zij geeft u opdracht voor oefeningen zodat u de arm en schouder weer goed gaat bewegen en gebruiken. Ook krijgt u uitleg over het voorkomen en herkennen van lymfoedeem (dikke arm). De fysiotherapie wordt daarna vervolgd bij een fysiotherapeut bij u in de omgeving.