Voeding & diëtetiek

Sommige voedingsmiddelen kunnen de werking van medicatie beïnvloeden. Lees hier meer over o.a. grapefruit, alcohol en visoliesupplementen

Voedingssupplementen

Het wordt niet geadviseerd om bij de behandeling van kanker voedingssupplementen te slikken, alleen als er bewezen tekorten zijn aan vitamines en/of mineralen. Kies altijd een supplement met maximaal 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). En als je tijdens behandelingen voedingssupplementen wilt gebruiken, bespreek dit dan altijd eerst met je behandelend arts en diëtist. Er kunnen risico’s verbonden zijn aan het gebruik van supplementen, ze kunnen de werking van bestraling, chemotherapie en immunotherapie verminderen. Hier vindt u een lijst veelgebruikte supplementen en het bijbehorende advies tijdens en na de behandeling van kanker.

Wanneer de diagnose kanker bij u is gesteld, zal u vast en zeker vanuit uw omgeving (ongevraagde) adviezen krijgen om met voeding chemotherapie te voorkomen, de tumor te laten slinken of uitzaaiingen te voorkomen. Helaas berusten deze adviezen vaak op fabels. Op de website Wereld Kanker Onderzoek Fonds kunt u nagaan wat een feit is en wat een fabel is op het gebied van voeding. 

Naast gewichtsverlies kan er ook gewichtstoename optreden bij kanker. Dit kan bijvoorbeeld optreden bij de behandeling van borstkanker. Het is nog niet precies duidelijk waardoor dit komt.

Meestal wordt het veroorzaakt door een combinatie van verschillende factoren zoals:

• Minder lichaamsbeweging
• Chemotherapie
• Hormoontherapie
• De overgang bij vrouwen
• Meer eten dan dat je verbruikt
• Vocht vasthouden
• Medicatie: zoals prednison wat de eetlust stimuleert

Het is niet verstandig om tijdens het behandeltraject af te vallen, dit omdat het ons lichaam veel moeite kost om te vechten tegen kanker en om behandelingen te ondergaan. Zorg er wel voor dat het gewicht niet verder stijgt. 

Het aanpassen van het eet- en beweegpatroon zorgt helaas niet altijd voor een stabiel gewicht. Dit kan frustrerend zijn, maar bedenk dat als u uw leefstijl niet had aangepast, de gewichtstoename veel hoger zou zijn.

Het is verstandig pas te beginnen met afvallen als u zich conditioneel weer voldoende hersteld voelt na het behandeltraject. Het kan erg moeilijk zijn om de extra kilo’s kwijt te raken, u kunt via uw huisarts, specialist of verpleegkundig consulent oncologie in contact komen met een diëtist. Voor aanvullende informatie en tips kunt u kijken op de website van Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

U kunt gezonder leven door gezond te eten, niet te roken, voldoende te bewegen en te ontspannen. Door een gezonde leefstijl verklein je de kans op verschillende aandoeningen, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Ook helpt gezond leven je langer fit te voelen. Voor meer informatie over wat gezonde voeding inhoudt kunt u kijken op de onderstaande websites of gebruik maken van de eetmeter-app.

• wkof.nl
• voedingscentrum.nl

De diëtist

Het is belangrijk dat u tijdens en na uw behandeling een zo goed mogelijke conditie heeft. Voeding is daar een belangrijk onderdeel van. De diëtist zorgt – aan de hand van een op maat gemaakt plan – dat u voldoende voedingstoffen binnen krijgt. U kunt bij uw diëtist ook terecht voor hulp bij onbedoeld gewichtsverlies of ongewenste gewichtstoename en problemen zoals smaakverandering, verminderde eetlust, misselijkheid en vermoeidheid.

Verschillende soorten begeleiding

• Specifieke patiëntengroepen, zoals bijvoorbeeld patiënten met slokdarmkanker en maagkanker, worden begeleid door een diëtist van het Bravis ziekenhuis. Deze begeleiding vindt plaats tijdens de behandeling in het Oncologie Centrum of op de dagbehandeling.
• Overige patiënten worden thuis begeleid door een diëtist van buiten het ziekenhuis. Bijvoorbeeld door – in oncologie gespecialiseerde - diëtisten van The Right Meal of Thuiszorg West Brabant (TWB). Deze begeleiding wordt gedaan door middel van spreekuur bij u in de buurt, een digitaal of telefonisch consult en een diëtist kan - indien nodig -  op huisbezoek komen.

Uw verpleegkundig consulent oncologie of arts kan zorgen voor een doorverwijzing naar de diëtist.

Behandeling buiten het ziekenhuis

• Thuiszorg West Brabant (TWB)
  De diëtisten van TWB houden spreekuur op verschillende locaties in West-Brabant. Wanneer u niet in de gelegenheid bent om naar het spreekuur te komen, kan de diëtist (onder bepaalde voorwaarden) ook op huisbezoek komen. U vindt meer informatie op www.twb.nl
   
• The Right Meal
  De diëtisten van The Right Meal begeleiden u thuis door middel van (beeld)bellen. Na een eerste gesprek krijgt u ook toegang tot The Right Meal-app. In deze app vindt u een persoonlijk voedingsplan en 75 recepten die passen bij uw situatie, voedingsbehoefte en smaakvoorkeuren. Uw life coach kan zorgen voor een doorverwijzing, maar u kunt u ook zelf aanmelden via www.therightmeal.nl. U vindt meer informatie in de folder.  

U kunt ook worden begeleid door een zelfstandig gevestigd diëtist bij u in de buurt, met de specialisatie oncologie. Voor meer informatie hierover kunt u kijken op www.verwijsgidskanker.nl. Om voor u de meest passende diëtist te kiezen kunt u kijken op dit stroomschema.

Bij ondervoeding heeft het lichaam een tekort aan voedingsstoffen en energie. 'Gewoon gezond eten' is dan niet voldoende. Bij ondervoeding kan niet alleen het gewicht snel afnemen, dit gewichtsverlies gaat ook gepaard met een afname van spierweefsel en conditie. Een diëtist kan u helpen om de voeding op een goede manier aan te passen, om zo ondervoeding aan te pakken.  Als u in contact wilt komen met een diëtist, dan kunt u dit bespreken met uw behandelend specialist of verpleegkundig consulent oncologie. Voor aanvullende informatie en tips kunt u kijken op de website van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Recepten die speciaal ontwikkeld zijn voor mensen met smaakveranderingen:

• Voedingenkanker.info.nl/recepten

Recepten voor patienten last hebben slik/passageproblemen/ pijnlijke mond:

• Als eten even moeilijk is

Als je geen last hebt van smaakveranderingen of mond- of maagdarmproblemen, maar wel op zoek bent naar gezonde recepten, kijk dan op onderstaande websites:

• Wereld Kanker Onderzoek Fonds
• Voedingscentrum

De medicijnen in de chemokuur, ook wel cytostatica genoemd, remmen of doden snel delende cellen. Helaas maakt de chemotherapie geen onderscheid in goede en kwade cellen. Ook gezonde (snel delende) cellen lopen (tijdelijk) schade op. Hierdoor ontstaan er bijwerkingen, zoals smaakveranderingen, afkeer van bepaald voedsel, gevoelige mondslijmvliezen, misselijkheid, braken en/of diarree. Door uw voeding tijdens en na de chemotherapie aan te passen krijgt u toch voldoende binnen.

Bestraling maakt kankercellen kapot zodat ze niet verder kunnen groeien en zich niet meer kunnen verspreiden. Ook gezonde cellen kunnen beschadigd raken door straling. Afhankelijk van het bestraalde gebied kunt u last krijgen van bijwerkingen zoals keelpijn, slikklachten, darmproblemen of vermoeidheid.

Hieronder lees je adviezen over veelvoorkomende klachten waarbij voeding een rol kan spelen.

Bij misselijkheid en braken

Bij diarree

Bij obstipatie

Bij gevoelige slijmvliezen

Bij hinderlijke slijmvorming

Bij kauw- en of slikproblemen

Bij vermoeidheid

Algemene hygiëne adviezen bij een verminderde weerstand

Bij opgezwollen slijmvliezen in mond, keel of slokdarm

Bij smaaksturing